Osmanlı Devleti Dağılma Döneminde Fikir Akımları

Batıcılık

Batı’nın her alanda Osmanlı devletinin önüne geçmesi üzerine, Osmanlı devletinin tek kurtuluş yolunun bu yüzyılın ihtiyaçlarına uygun medeni bir devlet ve millet halini alması gerektiği düşüncesiyle ortaya çıkmıştır. Bu akım, yeni Türk Devletinin temel taşlarından birini oluşturur.

Batıcılık Fikrini Savunanlar

Abdullah Cevdet

Celal Nuri

Tevfik Fikret

Jön Türkler

Osmanlıcılık

Bu akım, Osmanlı devletinde yaşayan değişik etnik grupların Fransız Devriminin getirdiği milliyetçilik fikirlerinden etkilenerek bağımsız olma düşüncesinin ortaya çıkması üzerine Osmanlı toplumu oluşturmak amacıyla ortaya atılmıştır. Balkan milletlerinin ayrılmasıyla geçerliliğini kaybetmiştir.

Osmanlıcılık Fikrini Savunanlar

Mustafa Reşit Paşa

Mithat Paşa

Halil Paşa

Namık Kemal

Ahmet Beyzade

İskender Beyzade

Şinasi

Ziya Paşa

Ali Suavi

İslamcılık

Balkan milletleri ayrıldıktan sonra hiç olmazsa Müslümanların devlete bağlılığını sağlamak düşüncesi ile ortaya atılmıştır. I. Dünya Savaşında halifenin cihat çağrısına rağmen Müslüman Arapların İngilizlerle birlikte hareket etmeleri ile geçerliliğini kaybetmiştir.

İslamcılık Fikrini Savunanlar

II. Abdülhamit

Mehmet Akif Ersoy

Ahmet Hamdi Akseki

Sait Halim Paşa

Türkçülük

Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarının hayal kırıklığı yaratması üzerine İttihat ve Terakkinin Osmanlı sınırları içinde yaşayan Türkleri dil ve kültür birliği etrafında birleştirmek isteği ile ortaya çıkmıştır. Yeni Türk devletinin kurulmasında ve Mustafa Kemal Atatürk’ün ortaya koyduğu milliyetçilik ilkesinin oluşmasında etkili olmuştur.

Türkçülük Fikrini Savunanları

Mehmet Emin Resulzâde

Yusuf Akçura

Gaspıralı İsmail

Zeki Velidi Togan

Mehmet Emin Yurdakul