Moskova Konferansı (19 – 30 Ekim 1943)
1943 yılı Ekim ayında Moskova’da Dış işleri Bakanları düzeyinde toplanan, Tahran Zirvesinin hazırlığı niteliğindeki ve II. Dünya Savaşının yürütülmesinin yanı sıra savaş sonrası düzen ile ilgilenen Konferanstır. Savaş sonrası düzeni için yapılan ilk toplantı olarak kabul edilmektedir.
Türkiye açısından da büyük önem taşıyan bu konferansa İngiltere’den Sir Anthony Eden, ABD’den Cordell Hull, SSCB’den Vyacheslav Molotov ile Çin Dış işleri Bakanı katılmıştır.
Konferansta alınan başlıca kararlar şunlardır:
Sovyetler Birliği Almanya’ya karşı nihai zafere kadar savaşacağı konusunda güvence vermiştir.
Sovyetler Birliği, savaştan sonra barışı sürdürebilmek için bütün devletlerin eşit haklarla katılabileceği uluslararası bir örgütü destekleyeceğini söylemiştir. (Bu karar Birleşmiş Milletlerin kurulmasına ortam hazırlamıştır.)
Avusturya'nın işgale uğramış dost bir ülke olduğu ve savaştan sonra kendisiyle bir barış antlaşması yapılmasının söz konusu olmadığı konusunda anlaşmaya varılmıştır.
Savaş suçlularının II. Dünya Savaşı sonunda oluşturulacak bir mahkemede yargılanması karara bağlanmıştır. (Nürnberg Yargılamaları)
Konferansta kabul edilen ve yayımlanan “Kurtarılmış Avrupa Deklarasyonu” ile Almanya’da Nazizm’in İtalya’da ise Faşizmin tasfiyesi kararlaştırılmıştır.
Görüşülen Konular ve Alınan Kararlar;
Sovyetler Birliği Almanya’ya karşı nihai zafere kadar savaşacağı konusunda güvence verdi. Daha önce böyle bir güvence yoktu ve Sovyetler Birliğinin Almanya ile anlaşmasından korkulmaktaydı. Böylece, müttefikler arasında kuşkular silinmiş oldu.
Sovyetler Birliği, savaştan sonra kurulacak olan uluslararası kuruluşu destekleyeceğini söyledi. İkinci Dünya Savaşı sırasında, uzunca bir süre, Milletler Cemiyetinin savaştan sonra faaliyet göstereceği düşünülmüştü. Ancak, Milletler Cemiyeti uluslararası alandaki saygınlığını yitirmişti. ABD Milletler Cemiyeti’ne üye değildi ve üye olacağı yeni bir örgütün kurulmasını istiyordu. Sovyetler Birliği ise Finlandiya’ya saldırması yüzünden Milletler Cemiyetinden atılmıştı. Moskova’da yeni bir uluslararası örgütün kurulması konusunda anlaşmaya varıldı.
Konferansta, 1938 yılında Almanya tarafından işgal edilen Avusturya'nın durumu üzerinde de duruldu. Sorun Avusturya'nın düşman mı yoksa işgale uğramış dost bir devlet olarak mı kabul edileceği noktasında düğümleniyordu. Moskova’da bu devletin işgale uğramış dost bir ülke olduğu ve savaştan sonra kendisiyle bir barış anlaşması yapılmasının söz konusu olmadığı konusunda anlaşmaya varıldı.
Konferansta savaş suçlularının etkin şekilde cezalandırılması konusu da ele alındı. Birinci Dünya Savaşının sonunda da böyle bir karar alınmış, ancak, Alman Kayzeri kaçmış öteki suçlularda da bu karar etkin şekilde uygulanamamıştı. Müttefikler Moskova Konferansında İkinci Dünya Savaşı sonrasında bir mahkeme kurarak savaş suçlularını yargılamaya karar verdiler Buna göre, Almanya’da Nazizmin İtalya’da Faşizmin tasfiyesi kararlaştırıldı.
0 Yorumlar