Atatürk’ün Sözleri ve İlkeler

 

1. Türk halkı asırlardan beri hür ve müstakil yaşamış ve istiklali bir lâzımı hayatiye telakki etmiş bir kavmin kahraman evlatlarıdır. Bu millet istiklalsiz yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır.

MİLLİYETÇİLİK

2. Yurdumuzu dünyanın en bayındır ve en uygar ülkeleri düzeyine çıkaracağız, milletimizi en geniş refah araç ve kaynaklarına sahip kılacağız. Milli kültürümüzü çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkaracağız.

İNKILÂPÇILIK

3. Büyük devletler kuran atalarımız, büyük ve şümullü (kapsamlı) medeniyetlere de sahip olmuştur. Bunu aramak, tetkik etmek, Türkiye’ye ve cihana bildirmek bizler için bir borçtur. Türk çocuğu ecdadını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır.

MİLLİYETÇİLİK

4. Efendiler ve ey millet; biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti, şeyhler, müritler memleketi olamaz. En doğru, en hakiki yol medeniyet yoludur. 

LAİKLİK

5. Ben 1919 senesi Mayıs’ı içinde Samsun’a çıktığım gün elimde maddi hiçbir kuvvet yoktu. Yalnız Türk Milletinin asaletinden doğan ve benim vicdanımı dolduran yüksek ve manevi bir kuvvet vardı.

MİLİYETÇİLİK

6. Esas, Türk Milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Türk’ün haysiyeti, izzetinefis ve kabiliyeti çok yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet esir yaşamaktansa mahvolsun evladır. Binaenaleyh ya istiklal ya ölüm!

MİLLİYETÇİLİK

7. İdare usulümüz kayıtsız şartsız hâkimiyetine sahip olan halkın, mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir.

CUMHURİYETÇİLİK – HALKÇILIK

8. Artık, hükümet ile millet arasında mazideki ayrılık kalmamıştır. Hükümet millettir ve millet hükümettir. 

CUMHURİYETÇİLİK – HALKÇILIK

9. Ne kadar zengin ve müreffeh olursa olsun, bağımsızlıktan yoksun bir millet, medeni insanlık karşısında uşak olmak mevkiinden yüksek bir muameleye layık olamaz.

MİLLİYETÇİLİK

10. Bizim halkımız menfaatleri birbirinden ayrılır sınıflar halinde değil, aksine varlıkları ve çalışmalarının sonucu birbirine lazım olan sınıflardan ibarettir.

HALKÇILIK

11. Milli servetin dağıtımında daha mükemmel bir adalet ve emek sarf edenlerin daha yüksek refahı, milli birliğin muhafazası için şarttır. Bu şartı daima göz önünde tutmak, milli birliğin temsilcisi olan devletin mühim vazifesidir.

HALKÇILIK

12. Dünyada her şey için, medeniyet için, başarı için en hakiki mürşit (yol gösterici) ilimdir, fendir.

LAİKLİK – İNKILÂPÇILIK

13. Gözlerimizi kapayıp tek başımıza yaşadığımızı düşünemeyiz Memleketimizi bir çember içine alıp dünya ile alakasız millet olarak medeniyet düzeyinin üzerinde yaşayacağız.

İNKILÂPÇILIK

14. Medeniyet yolunda başarı, yenilikleri kavrayıp uygulama alanında başarılı olmak için tek ilerleme ve gelişme yolu budur.

İNKILÂPÇILIK

15. Beyan etmeliyiz ki devlet ve fert birbirine karşı değil birbirinin tamamlayıcısıdır.

DEVLETÇİLİK

16. Artık duramayız. Behemehâl ileri gideceğiz. Geriye ise hiç gidemeyiz. Çünkü ileri gitmeye mecburuz. Millet açıkça bilmelidir; medeniyet öyle bir kuvvetli ateştir ki, ona kayıtsız olanları yakar mahveder.

İNKILÂPÇILIK

17. Hükümetin varlığının sebebi, memleketin asayişini, milletin huzur ve rahatını temin eylemektir. Bütün memlekette gerçek bir asayiş hâkim olmalıdır. Millet büyük bir huzur ve emniyet içinde müsterih bulunmalıdır.

HALKÇILIK

18. Siyasi ve fikri hayatta olduğu gibi iktisadi işlerde de fertlerin teşebbüsleri neticesini beklemek doğru olamaz. Mühim ve büyük işleri ancak milletin toplam servetine ve devletin bütün teşkilat ve kuvvetine dayanarak milli egemenliğin uygulanmasını ve yürütülmesini düzenlemekle görevli olan hükümetin mümkün olduğu kadar üzerine alıp başarması tercih olunmalıdır.

DEVLETÇİLİK

19. Her fert, istediğini düşünmek, istediğine inanmak, kendine mahsus siyasi bir fikre malik olmak, mensup olduğu bir dinin icaplarını yapmak veya yapmamak hak ve hürriyetine maliktir.

LAİKLİK

20. Türk milletinin yürümekte olduğu terakki ve medeniyet yolunda elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet ilimdir.

LAİKLİK – İNKILÂPÇILIK

21. Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların gayesi, Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen çağdaş ve bütün ruhu ve görünümleriyle medeni bir toplum haline getirmektir.

İNKILÂPÇILIK – HALKÇILIK

22. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel mihver (eksen) üzerinde, akıl ve ilimin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.

İNKILÂPÇILIK – LAİKLİK

23. Türk milleti uygarlığın bugünkü gelişmelerinden feyiz ve ilham almış aydın evlatlarının yönetim ve öncülüğünde, geçmişte kaçırılan fırsatların doğurduğu gecikmeleri telafi çaresini bulmakta gecikmeyecektir.

İNKILÂPÇILIK

24. Gaye, sınıf mücadelesi yerine içtimai tesanütü (Sosyal dayanışmayı) sağlamaktır.

HALKÇILIK

25. Millete efendilik yoktur. Millete hizmet etmek vardır.

HALKÇILIK

26. Türkiye’nin gerçek sahibi ve efendisi, gerçek üretici olan köylüdür. O halde herkesten daha çok refah, mutluluk ve zenginliğe layık olan köylüdür.

HALKÇILIK

27. Toplumda en yüksek hürriyetin, en yüksek eşitlik ve adaletin devamlı şekilde sağlanması ve korunması ancak ve ancak tam ve kesin anlamıyla milli egemenliğin kurulmuş bulunmasına bağlıdır. Bundan doyalı hürriyetinde eşitliğinde adaletinde dayanak noktası milli egemenliktir.

CUMHURİYETÇİLİK

28. Milli egemenlik öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir, taç ve tahtlar yanar yok olur.

CUMHURİYETÇİLİK

29. Her türlü başarının sırrı, her türlü kuvvetin, kudretin gerçek kaynağı, milletin kendisi olduğuna kanaatimiz tamdır. 

CUMHURİYETÇİLİK – HALÇILIK

30. Ulus, uluslararası genel mücadele alanında yaşama nedeni ve güç nedeni olacak iklim ve aracın ancak çağdaş uygarlıkta bulunabileceğini bir değişmez gerçek olarak kabul etmiştir.

İNKILÂPÇILIK

31. Türk milleti bağımsız yaşamış ve bağımsızlığı var olmanın yegâne koşulu olarak kabul etmiş cesur insanların torunlarıdır. Bu millet hiçbir zaman hür olmadan yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşayamayacaktır.

İNKILÂPÇILIK

32. Özgürlük ve bağımsızlık benim karakterimdir. Ben milletimin en büyük ve ecdadımın en değerli mirası olan bağımsızlık aşkı ile dolu bir adamım.

MİLLİYETÇİLİK

33. Türk milletinin istidattı ve kati kararı medeniyet yolunda durmadan, yılmadan ilerlemektir.

İNKILÂPÇILIK

34. Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.

CUMHURİYETÇİLİK – HALKÇILIK

35. Türk dili, Türk milleti için mukaddes bir hazinedir. Çünkü Türk milleti geçirdiği nihayetsiz badireler içinde, ahlakının, geleneklerinin, hatıralarının, menfaatlerinin yani bugün kendi milliyetini yapan her şeyin dili sayesinde muhafaza olunduğunu görüyor. Türk dili Türk milletinin kalbidir.

MİLLİYETÇİLİK

36. Bizim nokta i nazarımız; kuvvetin, kudretin, hâkim idarenin doğrudan doğruya halka verilmesidir.

HALKÇILIK – CUMHURİYETÇİLİK

37. Halk idaresinin bütün kapsayıcı anlamıyla layık olduğu gelişme derecesine erişebilmesi siyasetimizin gereklerindendir.

HALKÇILIK – CUMHURİYETÇİLİK

38. Biz memleket halkı fertlerinin ve çeşitli sınıf mensuplarını birbirlerine yardımlarını aynı kıymet ve mahiyette görürüz; hepsinin menfaatlerinin aynı derecede ve aynı eşitçilik duygusuyla teminine çalışmak isteriz.

HALKÇILIK

39. Bizim bildiğimiz demokrasi bilhassa siyasidir; Onun hedefi milletin idare edenler üzerindeki murakabesi sayesinde, siyasi hürriyeti temin etmektir.

HALKÇILIK

40. Bence bizim milletimiz, birbirinden çok farklı menfaatleri takip edecek ve bu itibarla birbiriyle mücadele halinde buluna gelen çeşitli sınıflara sahip değildir. Mevcut sınıflar birbirlerine ihtiyaç duyan ve kendilerine ihtiyaç duyulan mahiyettedir.

HALKÇILIK

41. Eğitim ve öğretimi birleştirmedikçe aynı fikirde, aynı zihniyette fertlerden kurulu bir millet yapmaya imkân aramak abesle uğraşmak olmaz mı idi? Dünya medeniyet ailesinde saygı toplayan bir yerin sahibi olmaya layık Türk Milleti, evlatlarına vereceği eğitimi mektep ve medrese adında birbirinden büsbütün başka iki çeşit kuruluşa bölmeye katlanabilir miydi?

LAİKLİK

42. Bugün ilmin, fennin, bütün kapsamıyla medeniyetin saçtığı ışık karşısında filan veya falan şeyhin irşadıyla maddi ve manevi saadet arayacak kadar ilkel insanların medeni Türk toplumunda var olabileceğini asla kabul etmiyorum.

LAİKLİK

43. Ölülerden medet ummak medeni bir toplum için yüzkarasıdır.

LAİKLİK

44. Vicdan hürriyeti mutlak ve taarruz edilemez, ferdin tabii haklarının en mühimlerinden tanınmalıdır.

LAİKLİK

45. Din bir vicdan meselesidir. Herkes vicdanının emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygı gösteririz. Düşünüşe ve düşünceye muhalif değiliz.

LAİKLİK

46. Biz sadece din işlerini, millet ve devlet işleriyle karıştırmamaya çalışıyoruz.

LAİKLİK

47.  Milletimizin amacı milletimizin ideali tam manasıyla medeni bir toplum olmaktır.

İNKILÂPÇILIK

48.  Medeniyet yolunda yürümek ve başarılı olmak, yaşamak için şarttır. Bu yol üzerinde duranlar veya bu yol üzerinde ileriye değil, geriye bakmak bilgisizliğinde ve gafletinde bulunanlar, medeniyetin coşkun seli altında boğulmaya mahkûmdurlar.

İNKILÂPÇILIK

49. (Memleketin kurtuluşu için) Efendiler, bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da milli hâkimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak! 

CUMHURİYETÇİLİK – MİLLİYETÇİLİK

50. Temel ilke, Türk milletinin haysiyetli ve şerefli bir millet olarak yaşamasıdır. Bu ilke ancak tam istiklale sahip olmakla gerçekleştirilebilir.

MİLLİYETÇİLİK

51. Unutulmalıdır ki, milletin hâkimiyetini bir şahısta veyahut mahdut eşhasın elinde bulundurmakta menfaat bekleyen cahil ve gafil insanlar vardır.

CUMHURİYETÇİLİK

52. Bizim telakkimize göre, siyasi kuvvet, milli irade ve egemenlik, milletin bütün halinde müşterek şahsiyetine aittir, birdir. Taksim edilemez, ayrılamaz ve başkasına bırakılamaz.

CUMHURİYETÇİLİK

53. Ben gerektiği zaman en büyük hediyem olmak üzere Türk milletine canımı vereceğim.

MİLLİYETÇİLİK

54. Her türlü muvaffakiyet sırrının, her nevi kuvvetin, kudretin hakiki kaynağının, milletin kendisi olduğuna kanaatimiz tamdır.

MİLLİYETÇİLİK

55. Türk… Öğün, çalış, güven.

MİLLİYETÇİLİK

56. Böyle evlatlara ve böyle evlatlardan müreffeh ordulara malik bir millet elbette hakkını ve bağımsızlığını bütün manasıyla muhafaza etmeğe muvaffak olacaktır. Böyle bir milleti bağımsızlığından mahrum etmeğe kalkışmak hayal ile vakit geçirmektir.

MİLLİYETÇİLİK

57. Bazı kimseler zamanın yeniliklerine uymayı kâfir olmak sanıyorlar. Asıl küfür onların bu zannıdır.

LAİKLİK

 

58. Ey Türk gençliği! Birinci vazifen Türk istiklal ve cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur. 

MİLLİYETÇİLİK – CUMHURİYETÇİLİK

59. İntisap etmekle bahtiyar olduğumuz İslam dinini, asırlardan beri alışılmış olduğu üzere bir siyaset vasıtası mevkiinden kurtarmak ve yükseltmenin elzem olduğu hakikatini müşahede ediyoruz.

LAİKLİK

60. Mazinin kararsız, çürümüş zihniyeti ölmüştür. Bütün dünya bilmelidir ki, Türk milleti hakkını, haysiyetini, şerefini tanıtmağa kadirdir.

MİLLİYETÇİLİK

61. Bilelim ki milli benliğini bilmeyen milletler başka milletlere yem olurlar.

MİLLİYETÇİLİK

62. Mukaddes inançlarımızı ve vicdanlarımızı çapraşık ve değişken olan ve her türlü menfaat ve ihtirasların tecellisine sahne olan siyasetten ve siyasetle ilgili bütün hususlardan bir an evvel ve kesin olarak kurtarmak milletin, dünya ve ahiret saadetinin emrettiği bir zarurettir.

MİLLİYETÇİLİK

63. Artık bugün demokrasi fikri, daima yükselen bir denizi andırmaktadır. Yirminci asır, birçok müstebit hükümetlerin, bu denizde boğulduğunu görmüştür.

HALKÇILIK

64. Bütün boş ve temelsiz sözleri ortadan kaldırmak lazımdır. Şapka giyelim mi, giymeyelim mi gibi sözler manasızdır. Şapka da giyeceğiz, batının her türlü medeni eserlerini de alacağız. Medeni olmayan insanlar, medeni olanların ayakları altında kalmağa maruzdurlar.

İNKILÂPÇILIK

65. Medeniyetin coşkun seli karşısında mukavemet boşunadır. Ve o, gafil ve itaatsizler hakkında çok amansızdır.

İNKILÂPÇILIK

66. Hiç şüphe yok, devletimizin ebedi müddet yaşaması için, memleketimizin kuvvetlenmesi için, milletimizin refah ve mutluluğu için hayatımız, namusumuz, şerefimiz, geleceğimiz için ve bütün ulusal kavramlarımız ve nihayet her şeyimiz için mutlaka en kıskanç hislerimizle, bütün uyanıklığımızla ve bütün kuvvetimizle milli egemenliğimizi muhafaza ve müdafaa edeceğiz.

MİLLİYETÇİLİK – CUMHURİYETÇİLİK

67. Müslümanlığın, yüzyıllardan beri yapıla geldiği üzere bir siyaset vasıtası olarak kullanılmaktan kurtarılmasının ve yüceltilmesinin şart olduğu gerçeğini de görmüş bulunuyoruz.

LAİKLİK

68. Efendiler, milletimizin başına giymekte olduğu, cahillik, gaflet, taassup, yenilik ve medeniyet düşmanlığının belirgin işareti gibi görülen fesi atarak onun yerine bütün medeni dünyaca başlık olarak kullanılan şapkayı giymek ve böylece, Türk milletinin medeni toplumlardan zihniyet bakımından da hiçbir ayrılığı bulunmadığını göstermek kaçınılmaz oluyordu.

İNKILÂPÇILIK

69. Görülüyor ki her vasıtadan yalnız ve ancak bir tek temel görüşe dayanarak yararlanırız. O görüş şudur: Türk milletini medeni dünyada, layık olduğu mevkie yükseltmek, Türkiye Cumhuriyeti’ni sarsılmaz temeller üzerinde her gün daha çok güçlendirmek ve bunun için de istibdat fikrini öldürmek.

MİLLİYETÇİLİK – İNKILÂPÇILIK

70. Bu eser (Büyük taarruz ve başkomutanlık meydan muharebesi hakkında) Türk milletinin hürriyet ve istiklal düşüncesinin ölümsüz bir abidesidir. Bu eseri yaratan bir milletin evladı, bir ordunun başkomutanı olduğumdan, mutluluk ve bahtiyarlığım sonsuzdur.

MİLLİYETÇİLİK

71. Kesin zaruret olmadıkça, piyasalara karışılmaz, bununla beraber, hiçbir piyasa başıboş değildir.

DEVLETÇİLİK

72. Türkiye’de “muayyen bir dinin merasimi de serbesttir, yani ayin hürriyeti masundur. Tabiatıyla ayinler asayiş ve genel adaba aykırı olamaz, siyasi gösteri şeklinde de yapılamaz.”

LAİKLİK

73. Ey kahraman Türk kadını, sen yerde sürüklenmeye değil, omuzlar üzerinde göklere yükselmeye layıksın.

MİLLİYETÇİLİK – HALKÇILIK

74. Memleketin başında Orta çağın en insafsız belası olarak hala musallat duran aşarın kaldırılmasını yüce meclise teklif edebilecek bir ekonomik seviyeye cumhuriyet idaresinin bir senede ulaşmış olması, cidden memnuniyet vericidir.

HALKÇILIK

75. Her Türk çiftçinin ailesinin geçineceği ve çalışacağı toprağa sahip olması mutlaka gereklidir. Vatanın sağlam temeli ve bayındır hale getirilmesi bu esastadır.

HALKÇILIK

76. Kuvvet birdir; oda milletindir.

CUMHURİYETÇİLİK –MİLLİYETÇİLİK

77. Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır.

MİLLİYETÇİLİK

78. Bizim eğitim sistemimiz eskiden çok farklı olacaktır. “Milli” olacaktır. Milli dehamız ancak milli kültürümüz aracılığıyla geliştirilebilir.

MİLLİYETÇİLİK

79. Beni Türk hekimlerine emanet ediniz.

MİLLİYETÇİLİK

80. Okul sayesinde, okulun vereceği ilim ve fen sayesindedir ki, Türk Milleti, Türk sanatı, Türk iktisadiyatı, Türk şiir ve edebiyat bütün güzellikleriyle gelişir.

MİLLİYETÇİLİK – AKILCILIK VE BİLİMSELLİK

81. Ben yaşayabilmek için mutlaka bağımsız bir milletin evladı kalmalıyım. Bu sebeple milli bağımsızlık bence bir hayat meselesidir.

MİLLİYETÇİLİK

82. Bir millet kendi kuvvetine dayanarak varlığını ve bağımsızlığını talep etmemiştir. Allah’ın emrettiği şey, kadın ve erkek beraber olarak ilim ve kültür edinmeleridir.

LAİKLİK

83. Millet sevgisi kadar büyük mükâfat yoktur.

MİLLİYETÇİLİK

84. Öyle istiyorum ki, Türk dili bilim yöntemleriyle kurallarını ortaya koysun ve her dalda yazı yazanlar, bütün terimleriyle çoğunluğun anlayabileceği güzel, ahenkli dilimizi kullansınlar.

MİLLİYETÇİLİK

85. Yurtta sulh, cihanda sulh.

HALKÇILIK – İNSAN VE İNSANLIK İLKESİ

86. Medeniyetin emir ve talep ettiğini yapmak insan olmak için yeterlidir.

İNKILÂPÇILIK

87. Çalışmak demek, boşuna yorulmak, terlemek değildir. Zamanın gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü uygar buluşlardan azami derece istifade etmek zorunludur.

İNKILÂPÇILIK

88. Biz kimsenin düşmanı değiliz, yalnız insanlığın düşmanı olanların düşmanıyız.

İNSAN VE İNSANLIK SEVGİSİ

89. Millî mücadelelere şahsi hırs değil, milli ideal, milli onur sebep olmuştur.

MİLLİYETÇİLİK

90. Bizim dinimiz hiçbir vakit kadınların erkeklerden geri kalmasını talep etmemiştir. Allah’ın emrettiği şey, kadın ve erkek beraber olarak ilim ve kültür edinmeleridir.

LAİKLİK

91. Giriştiğimiz büyük işlerde, milletimizin yüksek kabiliyet ve yüksek sağduyusu başlıca rehberimiz ve başarı kaynağımız olmuştur.

MİLLYETÇİLİK

92. Gerektiğinde vatan için tek bir fert gibi yekpare azim ve karar ile çalışmasını bilen bir millet elbette büyük bir geleceğe layık ve aday olan bir millettir.

MİLLİYETÇİLİK

93. Okul genç beyinlere insanlığa saygıyı, millet ve ülkeye sevgiyi, bağımsızlık onurunu öğretir.

MİLLİYETÇİLİK VE İNSANLIK SEVGİSİ

94. Cumhuriyet fikir serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre saygı duyarız.

CUMHURİYETÇİLİK – HALKÇILIK

95. Bu millete çok şey öğretebildim ama onlara uşak olmayı öğretemedim.

MİLLİYETÇİLİK

96. Müspet bilimlerin temellerine dayanan, güzel sanatları seven, fikir terbiyesinde olduğu kadar beden terbiyesinde de kabiliyeti artmış ve yükselmiş olan erdemli, kudretli bir nesli yetiştirmek ana siyasetimizin açık dileğidir.

İNKILÂPÇILIK

97. Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve kabiliyetinin, vatanseverliğin çelikleşmiş bir ifadesidir.

MİLLİYETÇİLİK

98. Güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk harflerini kabul ediyoruz. Bizim ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir.

İNKILÂPÇILIK – MİLLİYETÇİLİK

99. Kendiniz için değil, bağlı bulunduğunuz ulus için elbirliği ile çalışınız. Çalışmaların en yükseği budur.

MİLLİYETÇİLİK

100. Ülkesini ve yüksek istiklalini korumasını bilen Türk milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.

MİLLİYETÇİLİK