Deniz Harp Okulu'nun kurulmasına yönelik ilk adım, Tersane Hendesehanesi adını taşıyan, 1773'te, III. Mustafa döneminde (1757 - 1774) daha ziyade gemi kaptanlarının katıldığı bir kurs niteliğindeki, Kasımpaşa'da bulunan bir kalyonda düzenlenen geometri ve seyir derslerinin okutulduğu bir askeri eğitim biriminin açılmasıyla atılmıştır.
Ülkede ilim ve eğitimin yayılmasının gerektiğine inanan III. Mustafa, 1773 yılında Kaptan - ı Derya Cezayirli Gazi Hasan Paşa emrinde bir Tersane Hendesehanesinin açılması için Baron de Tott'u görevlendirmiştir. Ak sakallı gemi kaptanlarının da içlerinde bulunduğu yaşları ilerlemiş öğrenciler, üç ay sonra düzlem geometrisinin dört kuralını arazi üzerinde uygulayabilecek, irtifa ölçebilecek ve rota çizebilecek seviyeye gelmişlerdir. Altmış yaşındaki öğrencilere yeterli görülerek bu alandaki çalışmalara son verilmiş, III. Mustafa ile Baron de Tott, bu öğretimin uygulamalar yoluyla zaman içinde mükemmelleştirilmesini kararlaştırmışlardır.
Karada açılan ilk deniz okulu, Hendesehane veya Hendesehane - i Bahri adıyla, Baron de Tott'un tavsiyesi ve Kaptan - ı Derya Cezayirli Gazi Hasan Paşa'nın gayretleriyle 1776 yılı Şubat ayında Kasımpaşa'da Tersane - i Amire'nin "Darağacı" denilen semtinde kurulmuştur. 1782 - 1783 yıllarında, tersanedeki hendesehanenin dar olması ve ihtiyacı karşılamaması nedeniyle, tersane sahasında birkaç odalık yeni bir mühendishane binası yaptırılmıştır. Üç yıllık süre ile eğitim - öğretim yapacak olan okul, Mühendishane - i Bahr - i Hümayun adı ile 22 Ekim 1784'te yeni binasında faaliyete başlamıştır. 1795'te iki kısma ayrılan okulun; birinci kısmında güverte subayı, ikinci kısmında ise gemi inşa subayı yetiştirilmiştir.
1821 yılında meydana gelen yangında okul binası da yanmış ve 1822 yılında Tersanede Parmakkapı civarında bulunan Errehane (Bıçkı mağazası) binası tadil edilerek okul buraya taşınmıştır. Kasımpaşa'daki şimdiki Taş Havuzlar mevkiindeki taş havuzun inşaatıyla ilgili olarak; II. Mahmut'un Divanhaneye gelişi sırasında, geçici olarak okulun seyr - i sefain kısmının Heybeliada'ya nakli kararlaştırılmıştır. Okul, Heybeliada'da II. Mahmut tarafından yaptırılan Kalyoncu Kışlası'na taşınmıştır.
Okulun Heybeliada'daki yeni binaya nakledildiği 1838 yılında, Meclis - i Bahriye ve Hükumet tarafından okulla ilgili olarak çıkarılan kanunnameden, eğitim - öğretim faaliyetine esaslı bir programla başlandığı anlaşılmaktadır. Tanzimat'la birlikte Mekteb - i Bahriye adıyla anılmaya başlanan okul, Kasımpaşa'daki binasında 12 yıl kadar kalmış ve daha sonra son kez Heybeliada'ya nakledilmiş, 1850 yılında ise Heybeliada'daki eski Bahriye Kışlası'na taşınmasına karar verilmiştir. Okul binası 34 odalı olup, 150 öğrencisi bulunmaktadır. Ayrıca okulda 30 yataklı bir hastane, eczane, matbaa, mücellithane ve büyük bir kütüphane mevcuttur. Öğretim İngiliz sistemine göre yapılmakta olup, bazı dersler İngiliz öğretmen tarafından okutulmaktadır. Bu dönemde okulun Mekteb - i Bahriye - i Şahane, Mekteb - i Fünun - u Bahriye, Mekteb - i Fünun - u Bahriye - i Şahane gibi isimlerle anıldığı görülmektedir.
Sultan Abdülaziz döneminde okula alınan öğrenci sayısı artırılmış ve eğitim öğretim hususlarında da gelişmeler kaydedilmiştir. Çağın teknolojik yenilikleri paralelinde, öğretim programları yeniden ele alınmış, güverte ve inşaiyye sınıfları yanında buhar sınıfı kurulmuştur. Böylece okul 4 yılı idadi, 2 yılı harbiye, 2 yılı da eğitim gemilerinde olmak üzere 8 yıllık eğitim veren bir kurum görünümü kazanmıştır.
II. Meşrutiyet sonrasında İngiltere Deniz Harp Okulu örnek alınarak hazırlanan yeni eğitim - öğretim sistemi, 1909 yılından itibaren uygulamaya konulmuştur. Balkan Savaşı yıllarında, okulun mevcut eğitim sisteminde değişikliğe gidilmiştir. Buna göre 4 yıl süreli Bahriye Mektebinden mezun olanlar, 1 yıl okul gemisinde "Deniz Talebesi" olarak, müteakiben 3 yıl donanmada "Mühendis" olarak eğitim görüp daha sonra Üsteğmen rütbesi ile asıl görevlerine başlamaktadırlar. Bu dönemde okul; "Ada Mektebi" adıyla sadece eğitim açısından değil, sosyal hayat açısından da Türkiye'nin en nitelikli okulu olma özelliğini kazanmıştır.
Cumhuriyet döneminde; Bahriye Mektebi'ne ilk olarak 1924 yılında Güverte, Makine ve Katip sınıflarında okutulmak üzere öğrenci alınmıştır. Bu dönemde Güverte ve Makine sınıfları için öğretim süresi, 1 yılı hazırlık sınıfı olmak üzere 4 yıldır. Mezun olanlar, okul gemisinde "Deniz Talebesi" olarak gördükleri bir yıllık eğitimi müteakip mühendis (Teğmen) rütbesi ile donanmada göreve başlamaktadır.
Genelkurmay Başkanlığının 27 Mayıs 1928 tarihli emri ile "Heybeliada Bahriye Mektebi", "Deniz Lisesi" adını alarak askeri liselerin müfredat programları uygulamaya konulmuştur. 1928'de başlanan bu yeni eğitim - öğretim biçimi sadece 2 yıl uygulanmış, Deniz Lisesi ve Deniz Çekirdek Okulu Heybeliada'daki tesislerde tekrar birleştirilerek adı "Deniz Harp Okulu ve Lisesi" olmuştur. İkinci Dünya Savaşında Almanların Balkanları işgal etmeye başladığı 1941 yılının 23 Mayısında, okul Mersin'e taşınarak Piyade Kışlasına yerleştirilmiştir. Okul, tekrar Heybeliada'ya taşındığı 9 Eylül 1946 tarihine kadar burada kalmıştır.
0 Yorumlar